Kübra Özçelebi
YazarKübra Özçelebi
4 dakika okuma süresi
May 24, 2020

Neden Türkiye'de opera yaygın değil?


Opera, genellikle konusunu tarihten, mitolojiden, efsanelerden veya güncel olaylardan alan,sözlerinin tümü veya birçoğu müzikle bestelenmiş, içinde görsel sanatların tümünü barındırabilen  (Dans, Dekor, Kostüm, Işık vb.), teatral formda bir sahne eseridir.Opera sanatının anayurdu İtalya'dır. 

Arya tek kişinin,düetler en az iki kişinin duygularını anlatır.Koro ise kamu vicdanını temsil eder.Osmanlı zamanında diğer ülkelere gidip orada gördüklerini padişaha anlatan sefirler,operayı eserlerinde tasvir ederler.Bunun üzerine 3.selim sarayda bir opera seyreder.Abdülmecit de operanın Türk gençlerine öğretilmesini isteyince İtalyan bir müzisyeni görevlendirirler.Operanın halk tarafından tanınması ise ancak Türkiye Cumhuriyeti'nden sonra mümkün olmuştur.Günümüzde opera faaliyetleri Devlet Opera ve Balesi tarafından yürütülüyor ve sadece Ankara,İstanbul,İzmir,Mersin,Antalya,Samsun olmak üzere 6 ilimizde mevcuttur.Peki Türkiye'de opera neden yaygın değil? İlk başlarda  bunun tamamen kültürümüzde yer almadığı için insanların ilgisi çekmediğini düşünüyordum ama özellikle son zamanlarda kültürümüzde olmamasına rağmen rağbet gören bir çok sanatsal yaklaşımlar mevcut.En azından müzikten örnek verecek olursak Rock müzik,hatta Rock müziğin ayrı bir kolu olan Indie tarzı Türkiye'de sevilen müzik tarzlarıdır.Bugünlerde, operanın fazla dinlenilmemesinin ya da yaygın olmamasının nedenini insanların dinlediklerini anlamamasının olduğunu düşünüyorum.En azından benim, sözlerini bilmeden dinlediğim bir şeyi bir de çevirisine bakıp dinledikten sonra aldığım lezzet artıyor/değişiyor.Ben henüz 2019 yılında konservatuvara başladım ve sınav için İtalyanca olan bir eseri ezberlemeye çalışıyordum.Okuldan sonra çalıştığım kafeye geldim ve eseri sürekli tekrarlayacak şekilde telefonumdan açtım.Hem çalışıyor hem de müziği dinleyerek ezberlemeye çalışıyordum.Bir süre sonra bir arkadaşım "Neden sürekli aynı şeyi dinleyip duruyorsun?" diye sordu.Ben de "İtalyanca olduğu için ezberlemek biraz zamanımı alıyor." dedim. Bunun üzerine arkadaşım "Bu şarkının sözleri var mıydı? Ben sadece ünlü sesleri çıkarttığını sanıyordum." dedi.Bu duruma oldukça şaşırdım ve internet üzerinden "Opera nedir?" konulu bir röportaj izledim.Operayı sadece sesinin tekniğini göstermek amacıyla bazı anlamsız sesler çıkartmak olarak algılayan,hatta sadece bağırdıklarını düşünen insan sayısı oldukça fazlaydı.Halbuki bizim en çok kaçındığımız şey bağırmaktır.Operada kullanılan teknik ile bağırmak çok farklıdır.Bağırmak ses tellerine zarar veren bir durumdur ve operalarda her zaman güçlü ses kullanılmaz,eserler çoğu şarkılar gibi inişli çıkışlıdır. 

Daha önce opera dinlememiş arkadaşlarımın tepkisini ölçmek için bir kaç sevdiğim eseri dinlettim.Çoğu ilk başta bunu dinlendirici ve huzur verici bulsa da bir süre sonra sıkılmaya başlıyorlardı.Aslında bu konuda haksız sayılmazlar çünkü operalar Avrupa'da doğması nedeniyle en çok İtalyanca,Fransızca ve Almanca olarak yazılmıştır.Sözlerini anlamadıkları için bir yerden sonra ilgilerini kaybediyorladı. Opera, aynı zamanda oyunculuk gerektiren bir sahne sanatı olduğu için çalıştığımız eserlerin Türkçe anlamını araştırırız.Aslında operaların çok güzel anlamları var,neticede bu eserler şairlerin ve müzisyenlerin iş birliğiyle ortaya çıkmaktadır. 

Operanın Türkiye'de yaygınlaşması için gösteri yapılmadan önce izleyicilere verilen broşürlere eserlerin Türkçe anlamı da eklenirse ya da sahnenin estetiğini bozmadan sözlerin anlamları sahneye yansıtılabilirse belki bir miktar başarı gösterilebilir.Yine de bu durumun kültürümüzle ilgili olduğu düşüncesinden uzaklaşamamaktayım. Örneğin klasik müzik de Türkiye'de çok fazla yaygın değildir.Belki de bu sanatlar diğerlerine göre gerçekten biraz daha spesifiktir.Keşke herkes operayı dinlese,sevse,bütün dünya buna inansa, birlik olsa :) 

Kısaca benim görüşüme göre operanın Türkiye'de yaygın olmamasının bazı nedenleri;

-İnsanların bu kültürle büyümemesi,geç tanışması,

-Kullanılan ses teknikleri ve enstrümanlar Türk müziğinden farklı olduğu için daha spesifik zevklere hitap etmesi,

-Kullanılan tekniklerin yanlış anlaşılması,

-Operada yaygın kullanılan dillerin anlaşılmaması ,

- Türkiye'de yeterince tanıtım yapılmaması,

-Türkiye'de yeterince Ar-Ge yapılmaması.

Yine de size beğendiğim bir eseri linkini ve anlamını buraya bırakacağım.Eğer severseniz ne mutlu bana.

Eser : Alessandro Scarlatti-Sento nel Core : https://youtu.be/4trlGrojV_U

Türkçe çevirisi:

Hissediyorum yüreğimde

Öyle bir acı ki

Alır götürür huzurumu

Parlak bir ışık,ruhumu aydınlatan

Aşk değilse eğer,olacaktır

*Bahsettiğim röportaj : https://youtu.be/JD1bo_rl6TU 

https://youtu.be/4trlGrojV_U

Bunlar İlginizi Çekebilir