Alçı Vitray

Merhaba sevgili restorasyon okurları ilk bloğumda sizlere yapımından ve onarımından çok etkilendiğim ve restorasyonunda birebir bulunduğum ve birebir restore etme şansına sahip olduğum vitray sanatından ve onarımından bahsedeceğim.
Vitray sanatı, bir tür cam süsleme sanatıdır ve renkli camlarla işlem yapılır. Vitray sanatı, Antik döneme kadar uzanır ve Doğu Akdeniz'den gelmektedir. 9. ve 10. yy örnekleri günümüze kadar ulaşmıştır.
Vitray Sanatı denildiğinde ülkemiz bazında düşünürsek, akıllara ilk gelen türleri alçı vitray ve kurşun vitray türleridir. 
Aslında Vitray Sanatı'nın alışılmışın aksine birçok türü mevcuttur.
*Alçı Vitray
*Kurşun Vitray
*Macunlu Vitray
*Boyalı Vitray
*Tifani
Türleri olarak 5'e ayrılmaktadır.
Sizleri Restorasyon Stajında öğrendiğim "Alçı Vitray Restorasyonu" hakkında bilgilendirmek isterim.
Öncelikle Vitray Sanatı, ülkemizde genellikle camii,türbe,kasırlar ve saraylarda örneklerine rastlamaktayız.
1. fotoğrafta gördüğümüz (elips ile işaretli)alçı vitray üzerinden örnekleme ve teknikleri anlatacağım.
İlk olarak restorasyon başladığında eserin ilk halinin fotoğrafı çekilir. Daha sonra vitray'ın dökülen bölgeleri envanter edilir.
Bir sonraki işlem ise, kırılan ya da eksik bölgenin motif tamamlaması bir eskiz kağıdı üzerine yapılır. Bu motif tamamlama işlemi ise vitrayın sağlam olan ve devamlılığı sağlanan motifleri üzerinden alınır. (Alçı Vitraylar genellikle aynalama tekniğiyle yapılmıştır. Vitray'ı bir kağıt üzerinde düşünelim.Kağıdı ortadan ikiye katlayalım ve ışığa tutalım.Motiflerin birbirlerini karşıladığını göreceksiniz.) Sağlam olan bölgenin üzerinde eskiz kağıdı konulur ve kurşun kalem ile bu motifler eskiz kağıdına aktarılır. Sonrasında bu eskiz kağıdı toplu iğne yardımı ile çizdiğimiz çizgiler üzerinden 1 mm aralıklarla delinir.
Şimdi sıra geldi vitrayın eksik parçasının doldurulmasına. Bu işlem için kartonpiyer ve saten alçı karışımından elde edilen bir alçı türü oluşturulur. Daha sonra yoğun bir kıvam elde edilen bu alçı, vitrayın eksik kısımına doldurulur.(Bu işlem yapılırken vitrayın arka kısımında birinin mala ile desteklemesi gerekir.) Eksik yerinde kuruyan alçının bir sonraki adımı ise, daha önce toplu iğne ile deldiğimiz eskiz kağıdı, kuruyan tabakaya bantlanır. Daha sonra ince sentetik bir bezin içine kömür tozu konulur ve lastikle bağlanır. Kuruyan alçı kısıma bantladığımız eskiz kağıdı üzerine bu kömür tozu ufak hareketlerle vurulur. Toplu iğne ile deldiğimiz eskiz kağıdının deliklerinden geçen kömür tozu, alçıya motifi çıkarmış olacaktır. Bu işlem alçı üzerinde noktalar halinde görünmektedir. Kurşun kalem ile bu noktaların üzerinden geçilir. Sonrasında ise çeşitli yontma aletleri ile bu motiflerin içleri oyulur. İşin buradaki püf noktası ise vitrayın konumudur. Eğer vitray cam yapının üst katlarında bulunuyor ise, bu oyuklar aşağıya doğru verev şekilde oyulmalıdır. Aksi takdirde aşağıdan baktığımızda vitray camlarını göremeyiz. Eğer yapının ilk 3 metresi içinde hizalandırılmışsa da vitray oyukları düz oyulmalıdır. Bu işlemler bittikten sonra işin en keyifli kısmı olan cam kesme ve yerleştirme kısımıdır. Vitrayın dış mekan kısmından motife uygun elmas yardımı ile kesilen camlar, oyuklara montelenir. Son adım olarak sağlamlaştırmak adına dış mekandan bütün vitray baştan aşağı alçılanır. Böylelikle alçı vitray restorasyonu tamamlanmış olur. 
Anlattığım işlemleri görsellerle sizler için destekledim.
https://hizliresim.com/qjPSvJ
Değerli dakikalarınızı ayırdığınız için teşekkür ederim. 

Restorasyon dünyasına hoşgeldin sevgili okur, keyifli dakikalar geçirmeni dilerim.