Sanma şâhım / herkesi sen / sâdıkâne / yâr olur
Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyâr olur
Sâdıkâne / belki ol / bu âlemde / dildâr olur
Yâr olur / ağyâr olur / dildâr olur / serdâr olur
Güzelmiş, ne bu? dediğinizi duyar gibiyim. Bu yüzden sizi çok bekletmeden hemen palindrom şiirle tanıştırayım.
Öncelikle palindromun kelime anlamına baktığımızda düzden de tersten de okunduğunda aynı olan cümle, sözcük ve sayılara denir.
Palindrom sayılara örnek verecek olursak;
101
121
45854
698727896 …..
Palindrom tarihlere örnek verecek olursak;
02.02.2020
11.02.2011
22.02.2022 ….
Palindrom kelimelere örnek verecek olursak;
Ata
Kabak
Kayak
Radar
Ege
Nalan
Sos
Yay
Yatay ….
Palindrom cümlelere örnek verecek olursak;
Ey Edip Adana'da pide ye.
Nine son işin o senin.
Pay ederek iki kerede yap.
Ayol abla keten etek al baloya.
Takas çok ama koç sakat.....
Bir palindrom şiir, hem tersten hem de düz olarak okunduğunda anlamını koruyan bir şiir türüdür. Bu şiirlerde kelime, hece veya harfler geriye doğru aynı sırayla tekrar eder.
Yukarıda yazılan şiir, Yavuz Sultan Selim’in ‘Sanma Şâhım Herkesi Sen Sâdıkâne Yâr Olur’ adlı meşhur şiiri ‘sözcük öbeği’ biçiminde palindrom şiirin en meşhur örneğidir.
Sanma şâhım / herkesi sen / sâdıkâne / yâr olur
Herkesi sen / dost mu sandın / belki ol / ağyâr olur
Sâdıkâne / belki ol / bu âlemde / dildâr olur
Yâr olur / ağyâr olur / dildâr olur / serdâr olur
Bu şiirde ayrılmış her bir bölüme bir sayı verelim. Bu durumda şiir:
1 / 2 / 3 / 4
2 / 5 / 6 / 7
3 / 6 / 8 / 9
4 / 7 / 9 / 10
şeklinde olur ve düz okuduğunda da, üstten aşağı okuduğunda da bize aynı şiiri sunar. Soldan sağa okunduğunda veya yukarıdan aşağı okunduğunda aynı şekilde okunan kıtalara “satranç” kıta ismi de verilmektedir. Ayrıca her dizesi düzden veya tersten okunduğunda aynı olan şiirlere de 'tam palindrom' şiir denir.
Buraya kadar gelmişken size kendi yazdığım bir palindrom şiiri sunmak istiyorum:
Düşündüm durdum saatlerce,
Sanki bilindik hikaye.
Gördüğüm gerçek hayatsa
Belli ki yazılmış roman niyetine.
İnsan içindekini aşamaz,
Günbegün düşer tutsak.
Ardından kalan ihtimaldir,
Hayalleri aydınlığa çıkartacak.
Kalanı karanlıktır,
Varsa gölgesi belirsizliğin.
Yanılanı affetmiyor hayat
Yoksa çaresizliğin.
Durmadan kazanırken
Kendine sürekli borçlanır insan
Neden ?
İnsan borçlanır sürekli kendine
Kazanırken durmadan.
Çaresizliğin yoksa
Hayat affetmiyor yanılanı.
Belirsizliğin gölgesi varsa
Karanlıktır kalanı.
Çıkartacak aydınlığa hayalleri,
İhtimaldir kalan, ardından.
Tutsak düşer günbegün
Aşamaz içindekini insan.
Niyetine roman yazılmış ki belli,
Hayatsa gerçek, gördüğüm;
Hikaye bilindik sanki
Saatlerce durdum, düşündüm...
Bu yazdığım şiirin özelliği baştan sona okunduğunda ve sondan başa okunduğunda aynı şiiri okumuş olmanızdır ve sözcük grubundan palindrom şiir kategorisine girebilir.
Palindromlar, dilin ve edebiyatın sınırlarını zorlamak isteyen herkes için ilham verici bir yolculuktur. Bu yolculukta yazımı burada sonlandırıyor ve şiirle kalmanızı diliyorum 😊