Bu çalışmada kritik edeceğimiz “Hayvan Çiftliği” adlı kitap, Kitap analizcilerine göre değindiği konu Sovyet Lideri Stalin rejimine karşı bir eleştiri olarak algılandığı yönündedir. Can sanat yayınları tarafından 2001’de birinci baskısı neşredilen kitap 10 bölümden oluşmaktadır.

Kitabın birinci bölümünde Bay Jones'ın sahibi olduğu Beylik Çiftlikte olay geçmektedir. Erkek domuz Koca Reis'in, çağrısına kulak verilip gelen hayvanlar konuşmayı merakla beklemekteydiler. Koca Reis konuşmasına çiftlikteki hayvanların yaşadığı yoksul hayattan söz ederek başlar ve insanların sadece yaşamalarına yetecek kadar yiyecek verdiklerini onlar için işlerimiz bittiğinde bizden kurtulmaktan çekinmediklerini söylemektedir. İngiltere’de hiçbir hayvan mutluluk nedir bilmezler ve İnsanların hayvanlardan daha üstün değillerdir diye devam eder. Çiftlikteki hayvanlara Yoldaşlar diye seslenen Koca Reis onları insanlara karşı isyana davet etmektedir. Ancak insanlara benzemekten sakınmaları gerektiğinin uyarısını da yapar. Hayvanlar ve insanlar arasındaki farklar üzerinde durulmaktadır. Koca Reis’in gördüğü rüya üzerinden gelişen olay örgüsüyle bölüm devam etmektedir.

Kitabın ikinci bölümünde, Koca Reis konuşmasını yaptıktan 3 gün sonra uykusunda ölmüştür. Bay jones iyi bir çiftçi olmasına karşın işleri bozulmuş kendisini içkiye vermişti. Bir akşam yine meyhaneden geç saatte dönmüş ve hayvanların yemlerini ihmal etmişti buda devrimin daha erken gerçekleşmesine yol açmıştır. Çiftlikten insanlar kovulmuş ve onları anımsatan eşyalardan kurtulmuşlardır. Bay Jones’ın evi hariç. “Beylik Çiftlik” adı “Hayvan Çiftliği” olarak değiştirmişlerdir. Domuzlar hayvanların en zekileri olarak bilindiğinden idare görevi erkek olan Napoleon ve Snowball verildi. Domuzlar hayvancılığın ilkelerini yedi emirde toplamışlardır.

Kitabın üçüncü bölümünde Hayvanlar, çiftlikte insanların yerini almış ve bütün işleri yapmaya başlamışlardır. Yaptıkları işin kendilerine hizmet olduğunu düşünüp var güçleriyle çalışırlar özelliklede Boxer, Napoleon’un dediği her şeyi bir görev bilinciyle algılar sorgulamadan yapar. Domuzlar diğer hayvanları sömürmeye ineklerin sütlerine el koymasıyla başlar.  Domuzlar evdeki koşum takımlarının olduğu odayı karargâh yapmıştır ve orada kararları kendi aralarında görüşmektedirler.  

Kitabın dördüncü bölümünde Yedi Emir, dört ayak iyi, iki ayak kötüye indirgenmiştir. Sonwball ve Napoleon her gün uçurdukları güvercinlerle, diğer çiftliklerdeki hayvanlarla dostluk kuruyor, onlara Ayaklanmanın öyküsü anlatıyor ve İngiltere’nin Hayvanları şarkısını öğretiyorlardır. Jones ve adamları, Foxwood ile Pinchfield çiftliklerinden yarım düzine adamla çiftliğe saldırıya girişmişlerdir. Hayvanlar bu saldırıda galip gelmişlerdir. Ancak her an başka bir saldırı geleceği domuzlar tarafından diğer hayvanları idare etmek için kullanılacak bir malzeme olmuştur.

Kitabın beşinci bölümünde bir saldırı gelebilme olasılığı vardı elbet ama aldıkları her kararı kabul ettirmek için bunu kullanmışlardır. Sonwball ve Napoleon arasındaki rekabet yel değirmeni konusunda iyice artmıştır. İki domuzda kendi taraftarlarını toplamaya başlamış daha sonrada yel değirmeni yapılıp yapılmaması için bir oylama düzenlemişlerse de Snowball’ın çiftlikten kovulmasıyla sonuçlanmıştır. Çiftlikte artık önder olarak Napoleon kabul edilmiştir. Napoleon’un aldığı bütün kararları hayvanların sorgulamaması için meşru zeminini sağlayan kişi etkin konuşmasıyla her zaman öne çıkan Squealer olmuştur.

Kitabın altıncı bölümünde önder Napoleon’un emriyle yel değirmesi yapılması kararı hayvanlara duyuruldu. Koca bir yıl hayvanlar köle gibi çalışmışlardır. Ama mutluydular çünkü soyguncu insanlar için değil kendileri için çalıştıklarını düşünüyorlardır.

Kitabın yedinci bölümünde Hayvan Çiftliği diğer çiftliklerle ticaret yapmaya başlamıştır. Hayvanlarla insanlar birebir görüşmeyecek avukat Bay Whymper ile Napoleon dış dünyayla ilişkileri yürütecekti. İnsanların hayvan çiftliğine olan nefretleri azalmamış daha çok geliştiklerini gördükçe nefretleri artıyordu. Domuzlar artık tamamen eve yerleşmiş insanların yataklarında yatmaya başlamışlardı. Yedi emiri kendilerince çevirip yeniden yazmakta ve diğer hayvanlar okuma bilmediği için ikna etmesi kolay olmaktaydı. Yel değirmeni rüzgârdan yıkılmıştır ve suç Snowball’a atılır ve çiftlikte bundan sonra ne olursa “Günah Keçisi” olarak Snowball gösterildi. Hayvan Çiftliğinde yiyecekler azalmıştı ancak insanlar hayvan çiftliğinin kötü durumda olduğunu duymamalıydı. Bunun üzerine Napoleon, Bay Whymper’ı kullanmaya karar verir ve hayvanların o geldiğinde aralarında tayınların artırıldığından söz etmelerini emretti. Ambarda boş kovalara kum doldurulmasını ve üzerinin elde kalan tahıl ve yemle örtülmesini emreder. Napoleon’un numarasını yutan Whymper, her gitti yerde Hayvan Çiftliğinin yiyecek sıkıntısı olmadığını söyler.

Kitabın sekizinci bölümünde çiftlikteki kerestelerin satılması için Napoleon Frederick’le gizli anlaşma yapıp satmış ancak sahte para ödedikleri ortaya çıkınca Frederick’e idam cezası verildiğini ilan etti. Frederick ve adamları çiftliğe saldırmış ve değirmeni yıkıp gitmişlerdir. Yedi emir sürekli domuzların lehine değiştiriliyordu ancak diğer hayvanlar artık ne emirleri ne de Bay jones dönemini  net hatırlıyorlardı. Hayvan Çiftliğinde Cumhuriyet İlan edildi tek aday olan Napoleon seçilmiştir. 12 yaşını doldurunca emekli olup onlar için ayrılmış bölgede dinleneceklerini sanan Boxer durmadan çalışmaya devam ediyordur. 12 yaşına az kala yel değirmeni için taş taşırken hastalandı ve Napoleon onu at kasabına satmıştır. O günden sonra kimsenin emekli olma gibi bir düşüncesi olmamış ve emekliler için bölge yapılmamıştır.  

Kitabın dokuzuncu bölümünde bütün hayvanlar köle gibi çalışmaya, aç kalmaya devam etmekteydi. Çiftlikte artık eski günleri hatırlayan az kişi kalmıştır. Domuzlar arka ayakları üzerinde yürümeye başlamış, duvardan yedi emir silinmiş yerine de “Bütün hayvanlar eşittir ama bazı hayvanlar öbürlerinden daha eşittir” yazmaktaydı.

Kitabın onuncu bölümünde bir hafta kadar sonra çiftliğe komşu çiftliklerden temsilciler kurulu, denetleme gezisi için çağrılmıştır. Çiftlik evinde insanlarla domuzlar masada kahkaha atıp içki içiyorlardı. İnsanlar Hayvan Çiftliğindeki aşağı kesimlerden hayvanların, ülkenin bütün hayvanlarından daha çok çalışıp daha az yediklerini ve kendi çiftliklerinde de bunu uygulayacaklarını söylemiştir. Napoleon “Hayvan Çiftliği” adı kaldırılmış tekrar “Beylik Çiftliği” olarak adını getirdiğini duyurmuştur. Clover ve diğer hayvanlar camdan evin içine bakmaktadır ve insanlar ile hayvanlar arasında farkın kalmadığına şahit olmaktadırlar.

 Sonuç olarak çiftlikteki yoksulluğa, insanların hayvanlara karşı zulmüne karşı başlayan isyan tekrar hayvanların kendi türlerine karşı köle olmasıyla sonuçlanmıştır. George Orwel’ın kaleme aldığı eser üzerinden ne kadar zaman geçse de popülerliğini korumaya devam ediyor.

Kaynakça:

Orwell, G.(2021). Hayvan Çiftliği. (C.Üster, Çev.) İstanbul: Can Sanat Yayınları.