Ülkemizde yıllardır süregelen beton ekonomisinin bir ürünü olarak her ne kadar duble yollar ; Otoyollar yapalım derken çağımızı , 21. Yüzyılı anlamaktan çok geri kalmışız sevgili okurlar. Çağımızda zamanın önemini düşününce artık raylı sistemler veyahut Havayolu taşımacılığı gereklilikten öte zorunluluk halini aldı. Lakin bugün gündemimiz şehiriçi taşımacılık ve söz konusu raylı sistemler..

Gerek teknolojik altyapı ;Gerek finansman sıkıntısı derken ortalama bir metronun maliyetinin 30-40 milyon dolar olduğu bir devirde sizce raysız ve enerjiden tasarruf avantajıyla Havaray mı lazım Yoksa bildiğimiz vaatlerle Metro mu lazım gelir kadim şehir İstanbul'a ?

Tek tek ele alalım;   Havaray mı sadece bir hayal mi? Çünkü 8 km'lik Taksim-4.Levent metrosun için 631 milyon dolar harcandı. Km başı yaklaşık maliyet 78 milyon dolar olmuştu. Bunu gözardı etmemek lazım. Ya biz bu işi pahalıya yapıyoruz ya da ortada başka bir sorun var.Daha önce çeşitli sitelerde okuduklarıma göre, metro gibi tamamen şehir içinde 1-1.5 km aralıklı sık istasyonlara sahip sistemlerde havaray pahalı, konvansiyonel yani bildiğimiz metro daha uygun oluyor. Fakat havarayların farkı işletim sırasında ortaya çıkıyor. Herhangi bir yüzeye temas etmediklerinden sürtünme yok, bu yüzden harcadıkları enerji çok daha düşük.

Çeşitli ülkelerdeki havaray uygulamaları daha çok birbirinden uzak ana merkezleri(ya şehrin iki ucundaki iş merkezleri, ama özellikle şehir merkezi ile havalimanların) birleştirme amaçlı kullanılıyor, ki bu durumlarda daha çok hız gerektiğinden havaray daha karlı oluyor. Birde şu aralar Çinli ve Fransız raylı sistem kuruluşlarının geliştirme aşamasında olduğu "askıda durak"( Tren istasyona yaklaştığında tren durmuyor sadece Panfograf' ın safdışı edildiği bölümde yolcu kabinini üstten seyir halindeyken alıyor). Bu açıdan bakıldığında ve Araklama Geliştirme  ( ARGE) sisteminden vazgeçilirse böyle yenilikçi ve tasarımlı sistemleri ülkemize kazandırarak kilometre başı  Yetmiş küsür trilyon paralar harcamak mı daha karlı veyahut raylarla şehri daraltmak mı daha karlı?.İstanbul'da verimli kârlı bir havaray sistemi, Taksim(ya da 4.Levent)-Atatürk Havalimanı, Kadıköy-Sabiha Gökçen Havalimanı, Kadıköy-Taksim vs. gibi hatlarda olabilir - ki bunlarda da ara istasyon olmuyor genelde-. Aşağıdakiler maliyet verilerine ulaşabildiğim iki farklı amaçlı hat, fikir vermesi açısından ekledim.

Japonya'da Aichi'de Expo alanına ulaşım için yapılmış, şehiriçi bir uygulama var. 9 km uzunluğunda 9 istasyonlu bu hattın yapım maliyeti 570 küsür milyon dolar, araçların maliyeti ise 380 milyon dolar. ( yaklaşık 100 milyon dolar/km)

Aşağıdaki de Şangay'daki uygulaması: 30 km uzunluğunda ve 430 km/s işletim hızıyla işletiliyor. Maliyeti ise 1.2 milyar dolar (araçların da maliyeti içinde) (yaklaşık 40 miyon dolar/km). Tüm bu ilk masrafların (işletim, bakım-onarım hariç) 27 senede geri dönüşünün olması bekleniyor. Fakat bu kadar yüksek maliyetinin nedeni ilk ticari maglev treni olması ki ileride tekniklerin gelişmesiyle maliyetinin düşmesi bekleniyor.

Bu da Münih'te yapılması planlanan sistem: