Güneş Sistemi’nde hayatını idame ettiren canlılar için Güneş’in ne derece önemli olduğunu söylemeye gerek yoktur sanıyorum. Yaşamımızın süregelmesinde her zaman en büyük rolü Güneş oynadı ve oynamaya da devam ediyor. En kabul gören teoriye göre 4,6 milyar yıl önce bir patlama sonucu oluşan Güneş’in evrimleşmesi, bize neler kazandırıyor ve kaybettiriyor? Bu yazıda Güneş ışığının insan sağlığına olan olumlu ve olumsuz etkilerinden bahsedeceğiz.
Güneş’in varlığı biz inanlar da dahil olmak üzere bulunduğumuz sistemdeki bütün canlıların yaşam kaynaklarından belki de en önemlisidir. Güneş ve geçirdiği evrimler dolayısıyla Dünya’daki canlı çeşitliliği artıyor ve kimi canlıların nesli tükeniyor. Bu sonuç ise bizi Güneş’in faydaları olduğu gibi zararları da olduğuna götürüyor.
Güneş ışığının faydalarını görebilmek için Güneş’i doğru zamanda kullanmak çok önemlidir. Önerilen vakitlerin öğleden sonraki saatler olduğu biliniyor. Kesin vakit vermek gerekirse 14:00-18:00 sularında yaklaşık 3 saat Güneş ile buluşmayı uzmanlar öneriyor. Bu saatler aralığında Güneşlenmek kas ve kemik dokunuza çok iyi gelebilir.
Güneş’in faydaları denince akla ilk gelen şeyin D Vitamini olması da elbette şaşırtıcı değil. Çünkü Güneş ışınları vücuttaki Vitamin D eldesini aktifleştirmede yaklaşık %90 ve üstü rol oynuyor. Fakat çoğu insan tarafından bilinen bir yanlışı düzeltmekte de fayda var. Güneş ışığının kendi iç yapısında sanılanın aksine D Vitamini yoktur. Işınlar vasıtasıyla gelen UVB radyoaktif dalgaları vücut ile etkileşime girerek D Vitaminini aktifleştirir. Ayrıca ışınlar D Vitamininden kaynaklı olarak kemik gelişiminde büyük rol oynar. Vitamin ve mineraller tamir etme ve düzenleme görevi gördükleri için vitamin sentezi bildiğiniz gibi çok önemli. Vitamin D ise birçok rahatsızlığı düzenlediği için bolca faydası vardır. Kemik gelişiminin yanı sıra sindirim ve boşaltım(böbrek yetmezliği, bağırsak sorunları, yağ ve besin emilim sorunları) önemli etkileri vardır.
Güneş ışığının biyoloji olduğu kadar psikolojik faydaları da vardır. Güneşli bir güne uyanmak sizi daha enerjik, zinde ve pozitif yapar. E boşuna dememişler ‘’ Güneş girmeyen eve doktor girer.’’ diye. Perdelerinizi açın ve bırakın Güneş depresyonunuzu alsın ve yaksın.
Faydaları olduğu gibi zararları yanları da olan Güneş’in tehlikeli boyutlarını inceleyelim. Güneş bize ısı ve ışık enerjisini çeşitli dalga boylarında gönderiyor. Bu yüzden belirli saat aralıklarında Güneş ile temasa geçmeliyiz. Güneş ,doğası gereği, mor ötesi (UV) ve kızıl ötesi (IR) ışınlar yaymakta. Gözlere ve cilde zarar veren bu ışınları bilmek ve önlem almak elbette yararınıza olur.
Zararlardan başlıca olanı Güneş’e uzunca bir süre bakmak. Güneş’e uzun süre bakmak ciddi ve geri dönülemez göz ve sinir rahatsızlıklarına sebep olabilir. Bu rahatsızlıklarda önde gelenler görme kaybı ve katarakt olarak sıralanabilir. Polarize edilmiş güneş gözlüğü kullanmak olası göz rahatsızlıklarının oluşmasını engelleyebilir.
Diğer bir zarar da Güneş’in altında uzun süre kalmak. Özellikle sabah ve öğlen saatlerinde Güneş’e maruz kalmanız yorgunluk, çarpıntı, baygınlık, bulantı ve hatta felce kadar uzanan rahatsızlıklar meydana getirebilir. Böyl durumlarda gölgenin altında durmak ya da hareket halindeyseniz şapka takmak güneşin doğrudan etkisini azaltacaktır.
Bilinen bir diğer zararı ise yüksek sıcaklıklar ve havanın ani sıcaklık değişiminde korunmasız cildin Güneş ışığıyla temasa girmesi sonucu başta hafif isilik şeklinde, daha sonra ciddi yanıklar ve cilt lekeleri ve sonrasında cilt kanseri ile baş gösterebilir. Cildi hassas olanlar (örneğin: Albino canlılar) için bu durum daha ciddi hâllere gelebilir. Bu durumlarda yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanılması önerilir.
Bu yazımızda Güneş ışığının yararları ve zararlarını paylaştık. Güneş ışığının faydaları fazla görünmese de dikkate alınması sağlığınız için bir artı olacaktır. Faydaları olduğu gibi zararları da olan Güneş’in verdiği zarar ciddi boyutlara gelebilir, bu zararları gözardı etmeden, hem beden hem de ruh sağlığımız için bilinçli bir insan olarak yaşamalıyız.. Her ne olursa olsun olumsuz bir durumda doktorunuza veya en yakın sağlık merkezine danışmayı unutmayın. Sağlık ve Güneş ile kalın.