Gelişim psikolojisi uzmanlarından Erik Erikson, gelişim dönemlerini yaşam boyu süren sekiz döneme ayırmıştır. Bu sekiz dönemin ebeveynlere de rehberlik edebilecek yanlarını birlikte inceleyelim.

Temel Güvene Karşı Güvensizlik

           0-1,5 yaş aralığı, çocuğun güven kazanmaya başladığı dönemdir. Çocukta güven duygusunun oluşması isteniyorsa, 0-1,5 yaş aralığında bakımını yapan kişinin değişmemesi gerekir. Aynı zamanda çocuk her ağladığında onunla ilgilenilmeli, ihtiyaçları karşılanmalıdır. Çocuk böylece kendisini güvende hisseder ve bakım veren kişiye güvenir.

           Gelelim dönemimizin uzun vadeli sonuçlarına. Aşırı bakım uygulamaları, ileriki yaşlarda duyusal uyumsuzluğa yol açar. Kişi saf ve kolay kandırılabilir bir birey haline gelir. Ayda bir bakıcı değiştirildiğinde, çocuk ağladığında ihtiyaçları giderilmediğinde çocukta güvensizlik problemi oluşur, En yakınlarına bile güvenemez hale gelir.

Özerkliğe Karşı Kuşku ve Utanç

Çocukta ‘’Ben yaparım!’’ ya da ‘’Yapmana yardım edebilirim.’’ bilincinin oluşmaya başladığı dönem, 1,5-3 yaş aralığı. Çocuğun yapabileceği şeyleri yapmasına izin verilmeli. Yardım etmek istiyorsa etsin, yemeğini tek başına yemek istiyorsa yesin.

Aşırı korumacı aileler çocuklarının, ileriki yaşlarında kendilerine bağımlı ya da dış denetimli bireyler olmalarına neden oluyorlar. Sorumluluk almaktan kaçınan bir insanla karşılaşırsanız ‘Bu kişinin 1,5-3 yaş aralığında bir problem var.’ diye düşünebilirsiniz.

Girişimciliğe Karşı Suçluluk Duyma

Çocukta merak ve hayal gücünün yoğun yaşandığı dönem, 3-6 yaş aralığı. Çocuk durmadan sorular yöneltir. Bu soru bombardımanından bıkan ebeveynlerin çocuklarını susturmamaları, merak duygularına ket vurmamaları gerekir. Yoksa çocuk merak duygusunun yanlış olduğu kanaatine varır. Oysa merak, canlıları yeni şeyler öğrenmeye yönlendirir. Teorik fizikçi Albert Einstein hiçbir özel yeteneğinin olmadığını yalnızca tutkulu bir meraklı olduğunu söylemiştir.

Son olarak çocukların hayallerini eyleme dökebilecekleri ortam yaratılmalıdır. Ve yaratılan bu ortamda çocuklar özgür bırakılmalıdır.

Başarıya Karşı Aşağılık Duygusu

6-12 yaş aralığındaki çocukların okul hayatının ön plana çıktığı dönemdir. Bu dönemin en kritik noktası, çocuğun başarısının bir başkasıyla kıyaslanmaması gerektiğidir. Çünkü bu gibi durumlarda çocuk kendini yetersiz hissedecek ve özgüven eksikliği yaşayacaktır.

Kimlik Kazanmaya Karşı Kimlik Karmaşası

12-18 yaş aralığı, kişinin kendisine ‘Ben kimim?’ sorusunu sorduğu dönem. Mesleki, toplumsal, cinsiyet rolleri kazanılır. Bu arayış sonucunda kişinin kazandığı kimlik statüleri şu şekildedir:

1.    Başarılı Kimlik: Kimlik arayışı vardır ve bu arayış sonucunda bir kimliğe bağlanılmıştır, bu kimlik kişinin kendi istediği kimliktir.

2.    Moratoryum: Kimlik arayışı var fakat bir kimliğe bağlanma henüz gerçekleşmemiştir. Bağlanma ertelenmiştir.

3.    Kimlik Karmaşası: Kimlik arayışı vardır fakat bir kimliğe bağlanma gerçekleşememiştir. Kişi kararsızlık yaşar.

4.    Gölgelenmiş: Kimlik arayışı var, bunun sonucunda bir kimliğe bağlanılmış fakat bağlanılan kimlik kişinin kendi istediği kimlik değil. Kişi kendi isteğinden vazgeçip çevresinin isteklerine boyun eğmiştir.

5.    İpotekli: Kimlik arayışı olmamasına rağmen bir kimliğe bağlanılmıştır. Bağlanılan kimlik kişinin kendi istediği kimlik değildir. Çünkü kendisi araştırmamış ona uygun görüleni sorgulamadan kabul etmiştir.

6.    Dağınık:. Kimlik arayışı ve bağlanılan bir kimlik yoktur. Rüzgar nereden eserse kişi oraya gider.

7.    Zıt Kimlik: Kişi çevrenin beklentisinin tam tersini yapar. İmamın manken kızı diye de örneklendirilir.

Yakınlığa Karşı Yalıtılmışlık

18-30 yaş aralığı dostluk kazanma ya da yalnızlığa sürüklenme dönemi. Kişi yakınlık denilen şeyin sonsuz bir sevgi ve sadakat olduğunun farkına varır. Dostuyla, sevdiği eşiyle bütünleşir, tamamlanır.

Üretkenliğe Karşı Durağanlık

30-60 yaş aralığında kişi kendinden sonra geleceklere iyi bir dünya bırakma, onlara rehberlik etme hevesindedir. Bu dünyanın kendisinden sonra da devam edeceğinin farkına varmalıdır. Bu dönemi durağanlıkla geçirir ise bencil, duyarlı ve ilgili geçirirse kendini gerçekleştirmiş bir birey olarak yaşamış sayılacaktır.

Benlik Bütünlüğüne Karşı Umutsuzluk

60 yaş üstü muhasebe dönemidir. Kişi tüm hayatını gözden geçirir. İki sonuca varır. Her şeye rağmen güzel bir ömür geçirdim diyebilir ya da ölümü kabullenmeyip tüm hayatının keşkelerden oluştuğunu düşünebilir.