Geçmişten günümüze bir şeyleri başarabilmiş olmak, toplumun veya kendimizin onayından geçen bir başarı elde etmek ve takdir görmek her zaman önemli oldu. Peki başardığınız bir şeyin başardıktan sonra başarı gibi gelmeme hissini yaşadınız mı?

Bunu zaman zaman hepimizde görülebilecek bir durum, peki bunun sürekli olması ve hiçbir zaman başarılı hissedememek ne demek? Sanki bu zamana kadar yaptığın her şey sen başarılı olduğun için değil de tesadüfen öyle gelişmiş gibi. Eğer bunu yaşıyorsanız yalnız değilsiniz ve bunun bir adı var. İşte buna imposter sendromu yani sahtekarlık sendromu deniyor.

İmposter sendromu yaşayan bir birey ister dışarıdan bakıldığında herkes tarafından çok başarılı bir hayatı varmış gibi gözüksün, ister ödüller alsın yine de başarısının tesadüfi olduğunu ve şans eseri bunu elde ettiğini düşünecektir. Ki genellikle bunu yaşayan insanların başarılı oldukları veya başarılı ortamlarda bulundukları da görülüyor. Sürekli olarak kendisini yetersiz hisseden ve olumsuz duygu durumu içerisinde kaybolan bireyler için bu psikolojik rahatsızlığın tedavisi de mümkün.

Genellikle belirtileri bu şekilde;

• başarısız ve yetersiz hissetme,
• insanların takdirlerini içselleştirememe,
• sahip olduklarını hak etmediğini düşünme,
• başarılarının şans eseri olduğunu düşünme
• veya topluluk karşısında konuşma yapmak gibi durumlardan kaçınma.

Yaşanan psikolojik rahatsızlıkların çözüme ulaşılabilmesi için öncelikle altında yatan nedenleri öğrenmek gerekir.

Peki imposter sendromunun nedenleri neler olabilir?

1. Başarı odaklı ya da başarı takıntılı ebeveynlere sahip olmak önemli bir tetikleyici. Ebeveynler başarıyı çok önemsedikleri için çocuğu sürekli olarak başkalarıyla kıyaslama halinde olabilir veya çocuğa karşı çok eleştirel olabilir. Başarılarını kendisinden önce takdir etmeyen belki de ailesidir. Bu bir tramvaya sebep olabilir.
2. Bu ebeveynler mükemmeliyetçiliklerini çocuğa aktarabilirler ve mükemmeliyetçilik de İmposter sendromu için başka bir neden.
3. Kişinin sevmediği bir işi yapması da bir neden olabilir.
4. Erkeklerden çok kadınlarda görülmesi cinsiyetçilik faktörünün de bir neden olduğunu gösteriyor. Kadınların başarıların erkeklerinki kadar takdir edilmediği hatta bazen başarı olarak bile sayılmadığı bir gerçek.

Tedavi Süreci Nasıl Olur

İmposter sendromunu yaşayan bireyler tedavi sürecinde; başarılarının tesadüf olduğu düşüncesinin temeline iner, hata yapmanın normal olduğunu kabul etme, kendini ödüllendirmeyi öğrenme, özgüvenini geliştirme gibi süreçleri yaşayarak olumlu sonuçlara ulaşabilirler. 

Eğer bu durumu yaşadığınızı düşünüyorsanız, bu döngüden kurtulmak için bir uzman tarafından destek alabilirsiniz.